‘Wat is er mis met wol?’, is een vraag die ik vaak krijg. Eerlijk is eerlijk, tot een paar weken geleden wist ik niet precies wat er schuilging achter de wolindustrie. Inmiddels weet ik dat aan wol, letterlijk, veel ellende kleeft.
‘Een schaap moet je scheren, toch?’
Om met de deur in huis te vallen: een schaap hoeft van nature niet geschoren te worden. Wait, what?! Schapen produceren precies genoeg wol om zich te beschermen tegen extreme weersomstandigheden. Doordat wij schapen hebben doorgefokt, is het wel nodig. Een schaap in het wild verliest niet in één keer zijn haar (net zoals de vacht niet in één keer aangroeit), maar door te ruien. Dit gaat samen met de overgang van de seizoenen. Net zoals bij jouw hond, kat, of konijn.
Door het scheren van de vacht, wordt het schaap in één klap blootgesteld aan de kou, warmte en andere invloeden van de natuur. Zijn vacht is zijn bescherming, net zoals wij een jas hebben. De beesten worden in het voorjaar geschoren, wanneer het meestal nog te koud is. Het komt voor dat schapen overlijden door de kou.
Merinowol uit Australië
In ons land worden bijna alle schapen gehouden voor het vlees, want hun wol is meestal niet geschikt voor kleding. Australië produceert 80% van alle merinowol dat gebruikt wordt voor de productie van kleding en schoenen. Dat zijn meer dan 145 miljoen schapen! Via Chinese veilingen gaat de wol naar de Europese en Nederlandse markt. Merinoschapen zijn speciaal gefokt voor de wolindustrie. Zij moeten ieder jaar geschoren worden, omdat de schapen een onnatuurlijke zware vacht aanmaken.
En daar gaat het mis. Door de vacht en gerimpelde huid is het achterwerk van de schapen een broedplaats voor bromvliegen. Deze vliegen komen wél van nature voor in Australië. Doordat de urine en de ontlasting van de merinoschapen in hun vacht blijft zitten, worden vliegen aangetrokken. Zij leggen eitjes in de achterste huidplooien van de beesten. De larven die hier uitkomen, eten de schapen levend op. Dit doet ontzettend pijn en de schapen kunnen hieraan overlijden.
Mulesing
De ‘oplossing’ voor dit probleem is mulesing. Dit is een vreselijke behandeling waarbij grote stukken huid rondom de staart en de achterpoten wordt afgesneden/afgeknipt met mulesing scharen. Door het littekenweefsel kunnen de vliegen geen eitjes meer leggen. De lammetjes worden ondersteboven aan rekken gehangen waarbij zij zonder verdoving worden behandeld. Meestal wordt mulesing gecombineerd met het afknippen van de staarten en castratie van de bokjes. Ook dit gebeurt zonder verdoving. Ik ga geen video’s of beelden delen, want dit is té walgelijk en hartverscheurend.
In 2004 hebben de Australische boeren toegezegd dat zij in 2010 zouden stoppen met mulesing. Dit is niet gebeurd. De alternatieven voor mulesing, bijvoorbeeld medicatie, zijn namelijk duurder. Er bestaan nog steeds geen wettelijke eisen hoe mulesing moet worden uitgevoerd. Ook is het niet verplicht om pijnstillers te gebruiken. PETA heeft undercover onderzoek gedaan waarin zij aantonen dat Australische schapenscheerders nog steeds de schapen zwaar mishandelen.
Niet per uur maar per kilo
Alsof deze mishandeling niet erg genoeg is, is het scheren voor de schapen ook een hel. In Australië en Nieuw-Zeeland is het normaal om duizenden dieren op een klein stuk land te houden. De kuddes zijn zó groot, dat een herder geen individuele aandacht kan geven aan de dieren. Het kost ook te veel tijd en geld om te checken of ieder dier gezond is.
De schapenscheerders worden afgerekend per kilo wol en niet per uur. Daarom wordt het scheren op een ruwe manier gedaan. De schapen worden geslagen en getrapt om hen in bedwang te houden. Ik heb beelden gezien waarbij scheerders de schapen keihard op hun hoofd stampten. Ook tijdens het scheren kunnen de dieren gewond raken en de wonden worden niet verzorgd. Het scheren is iedere keer een pijnlijke en traumatische ervaring en de wonden kunnen lijden tot infecties.
Niet alleen schapen worden uitgebuit voor hun wol. Ook geiten, konijnen en alpaca’s worden gebruikt om angora, kasjmier en alpacawol te produceren.
En het gaat verder..
Zodra een schaap ouder wordt, neemt de wolproductie af. Op dat moment worden de Australische en Nieuw-Zeelandse schapen verscheept naar het Midden-Oosten om onverdoofd geslacht te worden. Dit gebeurt weer om één ding: geld. Het is goedkoper om in het Midden-Oosten de schapen te slachten. Het transport over land en zee duurt weken en de omstandigheden zijn vreselijk. De dieren staan opeengepakt in overvolle containerschepen en onbeschermd tegen de weersomstandigheden. Temperaturen kunnen oplopen tot 40℃.
Door uitputting, uitdroging, stress of verwondingen worden veel dieren ziek of zij overlijden voordat ze het slachthuis bereiken. Lammetjes die worden geboren tijdens het transport zijn vaak doodgetrapt. In Arabische landen worden schapen meestal onverdoofd geslacht. Zij zijn dus volledig bij bewustzijn wanneer hun keel wordt doorgesneden.
Biologische wol
Het mag duidelijk zijn dat aan wol, net zoals bij leer en bont, dierenleed kleeft. Maar, hoe zit het dan met biologisch wol? Sommige merken claimen biologische, ecologische en duurzame wol te hebben. Het is goed om te weten dat dit geen beschermde termen zijn en dat niet de hele keten biologische is. Ook gaat biologisch om het feit hoe het product wordt geproduceerd, niet of het veganistisch is.
Een bekend keurmerk is GOTS dat staat voor Global Organic Textile Standard. Deze internationale organisatie bepaalt aan de hand van criteria of een grondstof waarvan textiel wordt gemaakt biologisch is. Voor wol zijn dit een aantal van de criteria:
- De schapen moeten biologisch worden gehouden. Dit betekent dat zij buiten grazen op het land dat niet met insecticiden of pesticiden is behandeld. Verder hebben zij voldoende ruimte en krijgen alleen natuurlijke voeding. Ook krijgen ze geen preventieve antibiotica toegediend.
- De schapen mogen geen mulesing ondergaan.
- De schapen worden rustig en diervriendelijk geschoren, zonder dat zij gewond raken.
- Arbeiders worden goed betaald en kinderarbeid is verboden.
Toch is voor mij een GOTS-keurmerk niet genoeg. Zeker omdat ik deze video vond waarin zij aangeven dat minstens 70% van het product biologisch moet zijn. Wol blijft een dierlijk product. Het is lastig te onderzoeken of een schaap op een biologische boerderij geen stress ondervindt bij het scheren.
Wat kun jij doen?
UGGS is het bekendste merk dat gebruik maakt van wol en leer uit de Australische schapenhouderij. Grote modeketens zeggen te werken met mulesing-vrije leveranciers. Dit zijn bijvoorbeeld H&M, Esprit, Men at Work, Benetton en Vanilia. Toch vind ik dit een lastige kwestie. Dierenmishandeling en uitbuiting kun je nooit uitsluiten wanneer je dierlijke producten koopt. Het draait allemaal om massaproductie en daarbij staan de dieren niet op de eerste plaats.
Controleer altijd de etiketten voordat je iets koopt. Ik geef eerlijk toe dat ik dit soms vergeet. Zo had ik laatst een prachtige jas van Samsoe & Samsoe gekocht. Thuis bedacht ik mij dat ik helemaal niet had gekeken waarvan het was gemaakt. En jahoor, wol was één van de materialen. (*$&)@(#*$&!! Gelukkig kon ik de jas terugbrengen en ik ben nu in het bezit van een jas zónder dierlijke stoffen. Voorbeelden voor goede alternatieven zijn katoen, flanel, fleece, polyester, hennep, bamboe en acryl. Genoeg keuze om er fabolous uit te zien! 😉
Bronnen: PETA, Bont voor Dieren, Radar,
Ik stelde weken uit om dit artikel te schrijven en het kostte mij een paar dagen. Tijdens mijn zoektocht naar informatie ben ik de meest verschrikkelijke beelden tegengekomen. Ik moest moed verzamelen om door te gaan met schrijven. Het is niet mijn stijl om heftige beelden te delen en ik hoop dat ik jou op deze manier heb overtuigd geen wol meer te kopen. Mocht je vragen hebben of iets willen delen, laat het hieronder weten of stuur mij een berichtje via Facebook en Instagram.
Naast dit artikel, heb ik blogs geschreven waarom vegans geen zuivel, ei, honing en truffels eten.
dank je wel voor dit heldere stuk!persoonlijk ben ik blij dat ik niet nog meer van die heftige beelden hoef te zien! ik vond het al heel lang zo raar dat schapen geschoren werden, dat wij mensen doen alsof we die arme schapen helpen en daarvoor in de plaats hun wol mogen gebruiken, klopte voor geen kanten voor mij.
Precies! Het is zo verwarrend, omdat het ons jarenlang werd wijsgemaakt dat het normaal is.
Bedankt voor deze duidelijke post. Ik ben sinds een aantal maanden vegetarisch en ik probeer zoveel mogelijk vegan te zijn. Dat lukt niet volledig, ik zeg eerlijk dat ik het heel moeilijk vind. Ik denk dat dit een proces is en mijn doel is om uiteindelijk volledig vegan te zijn. Ik wist dat wol niet diervriendelijk is, maar door dit artikel weet ik precies waarom ik ook wol ga skippen uit mijn leven.
Baby steps! Sommige mensen gaan in één keer ‘over’ en anderen doen het in fases. Mocht ik je ergens mee kunnen helpen, let me know!
Alleen het lezen maakt me al verdrietig, daar heb ik de beelden niet eens bij nodig. Het is verschrikkelijk hoe wij mensen de dieren behandelen als ondergeschikten. Goed van je dat je dit onder de aandacht brengt, al kan ik me voorstellen dat het voorbereiden van dit artikel ontzettend moeilijk is geweest. Knap dat je hebt doorgezet om anderen zo toch te informeren over de misstanden van de wolindustrie. Respect.
Lief! Graag gedaan natuurlijk.
Ik werd er een beetje stil van… We groeien op in een maatschappij waar men je leert dat een lederen handtas een degelijke is en net zo met schoenen en soms zelfs jassen. Maar als de dieren niet correct behandeld worden is dit natuurlijk verre van oké… Ik ga toch nog eens tweemaal nadenken de volgende keer… en daarbij vind ik wollen truien maar niks!
Het is toch onwaarschijnlijk hoe weinig je als consument weet, denk aan kinderarbeid, dierenleed, waterverspilling, uitbuiting, toevoeging van schadelijke stoffen, …
Ja, dat vind ik ook zó bizar. Niks zomaar aannemen, zonder dat je daarin hebt verdiept 🙂
Dank voor dit stuk! Het meeste wist ik doordat ik bij de Dierenbescherming hebt gewerkt en daar dit soort zaken uitzocht voor een (lokaal verspreid) diervriendelijk winkelgidsje. Toch vind ik het al die jaren moeilijk om wol te weerstaan. Het zit zo lekker warm. Ik heb nu besloten mijn oude wollen spullen te blijven dragen en geen wol nieuwe wollen spullen meer te kopen. Ik moest wel echt een nieuwe winterjas en die is wolvrij!
Dank voor wat je en jullie schrijven..
Ik ben een ”wol mens”omdat ik oud aan t worden ben..
Ik heb juist 2 dikke wollen vesten gekocht van Engel uit Duitsland Bio wol.
Maar nu ga ik dat nooit meer kopen!!
Sjeehh,maar nu moet ik er maar ”extra”dankbaar voor zijn want t is letterlijk en figuurlijk ”duur betaald”
Goed dat je dit onder de aandacht brengt!!!!
Dank je wel <3
Ahh voel je niet schuldig! Je kon dit ook niet weten als je er niet in verdiept. En, gelukkig blijft zo’n wollen vest lang goed dus is het dan niet voor niets.
Wij hebben net 3 merino schapen overgenomen vanuit de wol industrie waren te ziek om geslacht te worden. Ondertussen lopen ze hier in hun paradijsje rond. Het is inderdaad vrij lastig om een zachtaardige scheerder te vinden en schapen van +300 kilo is het ook zeker niet gemakkelijk.
Niet scheren is geen optie door het doorfokken zit er veel te veel en veel te zwaar wol op.
Het is een helder stuk maar helemaal geen wol meer kopen vind ik persoonlijk geen optie. Wat denk je dat er met de dieren gebeurd als iedereen in de wereld besluit om geen wol meer te kopen? Hele rassen zullen dan niet meer bestaan waaronder de drie die wij net gered hebben.
is het erg dat rassen verdwijnen? het zijn uiteindelijk door de mens gefokte dieren…niet zo van nature.
Daarnaast zullen er nog altijd mensen zijn die de dieren dan vanwege hun uiterlijk als hobby houden, zoals jullie…dan sterven ze dus niet uit, ze worden alleen niet meer als product maar als (huis)dier gehouden.
Dierenrassen beschermen vind ik net zo onnatuurlijk als ze actief uitroeien.
Een groot deel van de ellende in de wereld komt doordat de mens alleen doet wat ze zélf wil. We voelen ons soms machtiger dan de natuur. Geen énkele diersoort meer laten uitsterven is net zo goed grootheidswaanzin. Wie zijn wíj om te bepalen welke dieren niet mogen verdwijnen? Eigenbelang. Want dan voelen we ons beter over onszelf. Maar wie staat er stil bij de andere dier- en plantensoorten die hadden kunnen opbloeien, of zelfs hadden kunnen ontstaan, als een bepaalde factor weg was gevallen in die balans?
dit is een duidelijk artikel, goed om met anderen te delen die het maar onzin vinden.Persoonlijk vind ik de schaapscherdersfeesten ook zo vreselijk, niet dat het er zo erg aan toe gaat als bij de grote sheepfarms in Australie etc maar toch…ik heb ook bij deze schapen scheerwonden gezien en dan de stress…
Ook de lammetjesfeesten van de schaapskuddes…o wat leuk…je kunt een lammetje adopteren en een naam geven…maar via de achterdeur gaat de oma van dit lammetje naar de rituele slacht (waar de meesten nu terecht komen)
Hetzelfde geldt voor de lammetjes van de kinderboerderijen…elk jaar worden daar zoveel jonge dieren geboren om bezoekers te trekken, terwijl de andere dieren dan weer plaats moeten maken en dus ook via de achterdeur verdwijnen…
Waarom niet gewoon oud laten worden? nu leren kinderen dat alleen jong leuk is en oud zien ze niet eens.
In de woestijn in het midden oosten lopen toch geen schapen? Misschien hadden ze vroeger wat schapen in het berggebied van turkije voor als het daar koud werd. Ze houden daar toch geiten, net als in de woestijn van noord afrika. Of is het zo dat het een afspraak is, zodat de australiers van hun overschot aan schapen af kunnen komen.
Ook was er een paar jaar geleden ruzie en toen werden de schapen daar niet meer naartoe gestuurd, kennelijk nu weer wel. De overheid in australie kan gemakkelijk controleren en boetes opleggen, creeeren ze weer werk.
Pingback: 5 tips voor een duurzame, vegan garderobe (+WINACTIE GOAT APPAREL) - The Vegan Effect
Pingback: 5 tips voor een duurzame, vegan garderobe (+WINACTIE GOAT ORGANIC APPAREL) - The Vegan Effect
Fleece, polyester en acryl vind ik geen goede alternatieven. Met het dragen en wassen komen er microplastics in het milieu. Met wassen komen er ook microplastic vrij. Riool wordt na zuivering op rivier geloodst en daar zitten nog steeds microplastics in. En dat komt weer in natuur en dieren terecht.
Dank je Mieke, dat is wat ik ook wilde opwerpen. Deze microvezels zijn zo klein dat ze nanoparticles worden genoemd. Deze deeltjes zijn zo klein dat ze niet meer door de huid, of aders worden tegen gehouden en ons lichaam weet er geen raad mee, de rest van de natuur ook niet trouwens.
Eens te meer lijkt het op kiezen tussen pest an cholera.
Dank je in elk geval om dit te delen, eens te meer is het wakker worden in een wereld waarin ik nooit wilde geboren worden. Waarin leven en natuur het tegen artificiële krachten moet opnemen. Mocht er iemand een goed alternatief weten dan ben ik zeer geintereseerd
Sinds ongeveer 15 jaar koop ik af en toe een schapenvacht en spin de wol uit tot een breibare draad. Daarvan brei ik winterkleding, dekens, enz.
Ik leefde 26 jaar vegetarisch en nu sinds ongeveer een jaar veganistisch en probeer (en dat kost me moeite) een balans te vinden tussen ‘dier-bewust’ en milieu-bewust.
Ik koop geen wollen kleding ofzo maar ik spin nog steeds. Ik vind het heerlijk om te doen maar wat belangrijker is, ik leef zo. Met mijn groenten, fruit en bloemen van mijn tuintje, het wol van de schapen en mijn zelfgemaakte kleding. Ik heb geen wasmachine, geen droger, geen koffiemachine en stap niet in een vliegtuig.
Je zegt schapen zijn speciaal op wol doorgefokt, en ik denk dat je daar gelijk in hebt maar er bestaat ook nog zoiets als evolutie. Kijk maar naar onze grootmoeders, die liepen er ook niet zo bij als wij met onze kasten vol kleding en elke dag gedoucht en geparfumeerd.
Ik zeg niet ‘maling aan de schapen, koop allemaal wol.’ Ik zeg ook niet ‘nee dat mag niet, koop allemaal synthetisch.’ Eerlijk gezegd denk ik dat de sleutel ligt in ‘ouderwetse’ zuinigheid., in ieder geval bij bewust kopen en/of weggooien. Er zijn schapen en ik (en ik spreek alleen voor mezelf) heb er geen moeite mee haar wol te gebruiken om mij warm mee te houden. Net zoals ik er geen moeite mee zou hebben mijn handen te gebruiken om een warme stal voor haar te maken. Ik geniet van de kleuren, de geur en de warmte van wol, waar ik de energie van het schaap, het weiland, de regen en de zon in terug voel en ik ben het schaap intens dankbaar voor wat ze me geeft en zodoende ook heel zuinig op wat wij samen gemaakt hebben.
Acryl schijnt bij vervaardiging net zo milieu-belastend te zijn als het houden van een schaap. Het verschil zit ‘m in het ‘afdanken’, waarbij je van wol geen vervuilende resten overhoudt en van acryl wel.
Het is, m.i., niet zwart of wit, het is bewust blijven, blijven leren en zoeken naar een balans waarin het dier een dierwaardig bestaan kan hebben in een wereld vol mensen en de mens ophoudt haar omgeving te vervuilen en te vernietigen. En als we de dieren weer een goed dierenleven kunnen geven, heb ik er persoonlijk geen moeite mee dat we haar product gebruiken en dat zij uiteindelijk wordt geslacht. Niet dat ik haar dan zal gaan eten (geen denken aan) maar dan is het een natuurlijke manier van leven, net als een reiger een jong eendje uit de sloot vist of de kikker een mug…..
Een ding is nog niet genoemd en dat is wat ik zoveel mogelijk probeer: tweedehands wollen spullen kopen (en leren schoenen/laarzen). Zoveel mogelijk… ik ben dol op wol, zo’n mooi product en sommigen maken er zoiets prachtigs van… Ik vind het heel lastig om al dat moois te weerstaan. Ook is het lastig voor mij om jaar na jaar na jaar hetzelfde te dragen. Dus ik wil (ook) nieuwe dingen. Maar ik besef ook wat jij hierboven hebt beschreven en sta in mijn hart helemaal achter een veganistische leefstijl. Dus ik probeer zoveel mogelijk tweedehands te bemachtigen en mijn nog mooie spullen weer te verkopen. En daarnaast probeer ik wat ik al heb nieuw te combineren waardoor het weer leuk wordt. Dus geen nieuw vest erbij, maar een katoenen rokje dat mooi past bij het vest van jaren geleden.
Helaas zijn bijna alle dieren doorgefokt, om de mens maar zo voordelig mogelijk te voorzien van lijf en leden. Kritische kanttekening: dit artikel is best eenzijdig. Er worden nl acryl, fleece en polyester aangeraden, welke zwaar vervuilend zijn en voor de microplastics zorgen waar de oceanen nu aan doodgaan. Ook katoen, waar zowel mens en milieu ernstig onder lijden is vreselijk! (In India plegen katoenverbouwers het meest zelfmoord van alle inwoners door de mensonterende slavernij toestanden, dmv. De deals tussen Monsanto, de katoen/fashionindustrie en hun overheid!)
Wol is een goed alternatief hiervoor, daar het natuurlijk en afbreekbaar is. Wel zorg je er dan voor dag het mulesing vrij is en je geen Uggs en dergelijke producten gemaakt van mulsesing wol koopt. Lokale wol is heerlijk, het helpt mens en dier.
Maar zoals met alles: geniet met mate! De balans vinden tussen praktische toepassingen en overbodige luxe artikelen is de clue. Mens en schaap behoren beiden tot de natuur als geheel, wij zijn onderdeel hiervan, maar denken nu de baas erover te moeten spelen. Alles voor de winst. Grote bedrijven zijn vreselijk de aarde aan het verwoesten. Koop geen Bayer/Monsanto producten, steun Nestlé niet en laat met je aankopen merken wat sustainable is. Mensen aanvallen op hun ‘foute’ gedrag schiet meestal niet op, maar door ze voor te lichten, zonder veroordelen of gelijk vreselijk intens te zijn, krijg je steeds meer mensen aan het denken, waardoor ze steeds wat minder vlees en dierlijke producten gaan gebruiken.
Maar ook steeds minder producten van de andere kant van de wereld, welke met grote vervuilende vrachtschepen of vliegtuigen worden vervoerd… Trots zeggen dat je niet vliegt, terwijl je bv wel avocado’s eet, is hypocriet! De bijen worden heen en weer vervoerd op trucks bij avocado’s, kiwi’s en meer van dit soort producten. Alles groeit hier niet lokaal, dus moet verscheept en naar je lokale supers vervoerd worden! De wol, van diervriendelijk gehouden schapen is daarin tegen goed voor iedereen en heel duurzaam! ❤️