Eén van de leukste dingen die ik heb gedaan in Zuid-Amerika is het vrijwilligerswerk bij Esperanza Verde. Zes weken lang woonde en werkte ik middenin de Amazone van Peru bij een dierenopvangcentrum. Douwe en Olivia, samen met hun kinderen Kayla en Marlon, vind ik ontzettend inspirerend. Zij hebben dit opvangcentrum helemaal zelf opgezet, wonen in een land dat ver van Nederland afstaat, ze leven primitief (geen koelkast en geen internet!) en ook nog eens duurzaam. ‘Even’ boodschappen halen zit er namelijk niet in, dus ze moeten slim omgaan met hun spullen. Esperanza Verde is bekend geworden door het populaire tv-programma Floortje Naar Het Einde Van De Wereld en ik strikte hen voor een interview. Lees je mee?

Hoe zijn jullie op deze plek terechtgekomen?

Olivia: ‘Eén van de redenen dat ik naar Zuid-Amerika wilde, komt door mijn stage bij Dierenpark Amersfoort. Ik heb het gedrag van de bruine kapucijnapen bestudeerd en ik wilde hen in het wild zien. Ook door mijn vader ben ik geïnteresseerd geraakt omdat hij veel door Zuid-Amerika heeft gereisd voor zijn baan als klimatoloog. Dit in combinatie met de kapucijnapen die hier leven, kon ik Douwe overtuigen om na onze studie naar Zuid-Amerika te gaan. Mijn stage heeft een grote invloed gehad op mijn keuze. Mocht ik bijvoorbeeld het gedrag van de baviaan hebben bestudeerd, dan was ik naar Afrika gegaan.’

Douwe: ‘We besloten snel om naar Zuid-Amerika te gaan en daarna bekeken we naar welk land we wilden gaan. In die tijd hadden Peru en Colombia problemen en daarom kozen we voor Ecuador.’

Olivia: ‘We gingen ons huis uit en onze spullen sloegen we op bij familie. We boekten een ticket voor drie weken, waarvan we al wisten dat we de terugreis niet zouden gebruiken. In Ecuador zijn we eerst Spaans gaan leren en daarna gingen we opzoek naar een plek om te werken. We hadden in ons achterhoofd: ‘Mocht het niet lukken, dan maken we er een leuke vakantie van en komen we terug’. Dit laatste is alleen niet gebeurd, want we zijn 17 jaar weg uit Nederland. In Ecuador hebben we 8,5 jaar gewoond en gewerkt in een opvangcentrum. Uiteindelijk waren wij de managers van dit centrum. Douwe en ik wilden onze eigen ideeën naar buiten brengen en we keken voor een plek waar hulp nodig was voor de bescherming van het bos en de dieren. Via een Peruaanse vriend van het opvangcentrum hoorden we dat er in Ucayali in Peru niks was om de dieren op te vangen. We zijn opzoek gegaan naar een gebied waar veel water is. Dit is niet alleen belangrijk voor ons, maar ook voor de dieren. In Ucayali was een stuk land te koop met officiële papieren. We maakten de beslissing en we kochten het.’

Kwam het door deze vriend dat jullie dachten; we moeten naar Peru?

Olivia: ‘Ja. De illegale markt is in Peru heel groot en vooral in deze provincie. Een opvangcentrum was hier niet en daardoor werd er ook niks gedaan tegen de illegale handel. De meeste dieren werden naar de lokale dierentuin gebracht in Pucallpa, maar daar worden de dieren slecht verzorgd. In 2010 zijn we begonnen met de bouw van het vrijwilligershuis. Douwe is eerst alleen gegaan, want het was belangrijk dat we snel hulp kregen van vrijwilligers. Wij hebben vijf jaar in hetzelfde huis gewoond met hen. Ik heb het eerste halfjaar met de kinderen in Pucallpa gewoond en daarna zijn we overgekomen. In 2014 kregen we de officiële vergunning om dieren op te vangen. Vanaf dat moment ging het snel en inmiddels zijn we aardig groot met ongeveer honderd dieren.’

Hoe is het om het regenwoud te wonen?

Olivia: ‘Hartstikke mooi. Vanaf het terras, waar we nu zitten, heb je alleen maar een groen uitzicht. Het werk is mooi al is het soms triest. Laatst kregen we als verrassing vijf kapucijnapen binnen. Bellen gaat lastig en daarom weten we vaak niet wanneer er nieuwe dieren binnenkomen. De kapucijnapen hebben een onduidelijke afkomst en ze zijn al bijna volwassen. Dan is het lastig om hen te introduceren in de groep met de andere apen. Wat moet je dan doen? Dieren die deels door mensen zijn grootgebracht zijn getekend voor het leven, psychisch dan. Overleven, ook in semi-gevangenschap zoals het hier is, kan soms niet meer. Het komt voor dat een dier sterft terwijl hij het jaren goed heeft gedaan en waar wij alle tijd en energie hebben geïnvesteerd. Dat vind ik soms moeilijk, maar Douwe ziet het van een andere kant: wij hebben de dieren een mooi leven gegeven. In plaats dat zij snel dood zijn gegaan, hebben ze vijf jaar vrij geleefd.’

Douwe: ‘Ik wil niets anders meer. Ik woon middenin het bos en ik heb enorm veel contact met de natuur en de beesten. Ik doe precies datgene wat ik leuk vind. Het leuke van werken in deze omgeving is dat je afhankelijk bent van wat jezelf kunt. Ik kan niet iemand bellen en vragen: ‘Kun jij dat voor mij doen?’. Ik moet alles zelf leren.’

Hoe ziet de toekomst voor Esperanza Verde eruit?

Olivia: ‘Daar zijn we mee bezig, want stel dat mij iets overkomt dan staat Douwe er alleen voor. We hebben een sterke achterban in Zwitserland, Duitsland en Nederland. Ik denk dat snel iemand komt om Douwe te helpen. Wij blijven de rest van ons leven hier en gaan hier dood. Terug naar Nederland ziet er niet in; we hebben geen pensioen en we willen ook niet terug. We zien wel hoe alles loopt. Dit klinkt vast heel on-Nederlands omdat bij ons niet alles gepland is.’

Hebben jullie geen sterke achterban in Peru?

Olivia: ‘Nee, we hebben hier geen goede contacten opgebouwd. Dat kan nog komen als ik daarin veel tijd investeer.’

 Douwe laat een miereneter vrij.

Waar zijn jullie het meest trots op?

Olivia: ‘Dat het ons is gelukt om dit opvangcentrum neer te zetten. Ook ben ik trots op onze sterke achterban dat voornamelijk uit betrokken vrijwilligers bestaat. Zij geven ons het vertrouwen dat we iets goeds doen. Dat geeft een trots gevoel dat mensen zoveel vrijwillig voor ons doen.’

Waar lopen jullie tegenaan?

Douwe: ‘De enige vaste mensen die wij hier hebben, is de familie waarmee wij wonen. Vrijwilligers komen en gaan en de lokale mensen hebben een andere cultuur en achtergrond. Wij komen uit een stad, hebben gestudeerd en wij zijn opgevoed met het idee dat we veel moeten leren. In de omgeving waar wij nu wonen wordt de jongeren juist aangeleerd om zo snel mogelijk geld te verdienen. Naar school gaan is niet belangrijk.’

Olivia: ‘Voor de lokalen is het gek dat wij als familie in de jungle komen wonen en primitief leven. Zij hebben de motivatie om juist de andere kant op te gaan. In het begin was het lastig, maar inmiddels zien de lokalen dat wij hard werken en dat onze kinderen naar dezelfde school gaan als hun kinderen. Zelf heb ik weinig aansluiting met de lokale bevolking. De vrouwen praten alleen over wat hun man doet en over de kinderen. Ik hoef het daar niet altijd over te hebben.’

 De groep vrijwilligers waarmee ik leefde met de familie en de drie lokale werknemers. 

Welke andere cultuurverschillen merken jullie?

Douwe: ‘In deze regio heerst de gebruikersmentaliteit. De omgeving is afhankelijk van de houtkap en daarbij is het normaal dat de mensen van plek naar plek toegaan. Ze halen alles weg en vertrekken weer. De locals zijn totaal niet bezig met duurzaamheid en de toekomst. Huizen worden snel en slecht gebouwd, want ze gaan snel weg. Voor ons was het lastig om kwalitatief goed bouwmateriaal te vinden, omdat er geen markt voor is.’

Olivia: ‘Het is lastig om een vriendschap op te bouwen omdat wij zoveel verschillen met de lokalen. Het beeld is nog altijd dat buitenlanders veel geld hebben, maar dat komt omdat wij anders met geld omgaan. De locals verdienen snel, werken een paar dagen en hebben dan geen zin meer. Zij zoeken pas werk als het geld op is. Wij sparen en denken vooruit. Dit trekt zich ook door in vriendschappen en zij begrijpen vaak niet wat ik zeg. Vrouwen worden opgevoed met het idee dat zij een goede man moeten vinden. Dat is het belangrijkst.’

Wat is jullie ultieme droom met Esperanza Verde?

Douwe: ‘Het doel is om zoveel mogelijk dieren te redden, maar verder fixeren wij ons niet op een bepaald doel. We proberen flexibel te zijn. Natuurlijk hebben we dromen en het zou super zijn als wij een natuurpark gaan beheren waar wij de beesten vrij kunnen laten. Dit kan ook in samenwerking zijn met andere organisaties.’

Olivia: ‘Ons bosgebied is 180 hectare groot. Dat klinkt veel, maar dat is niet genoeg wanneer je dieren wilt vrijlaten. Ook zouden we graag willen werken met vaste werknemers. Ik ben ook tevreden als ons project enigszins klein blijft. Dat houdt alleen wel in dat wij op een gegeven moment moeten zeggen: ’Sorry, we zitten vol.’

Wat hebben jullie al bereikt met Esperanza Verde?

Olivia: ‘De grootste verandering is dat ik merk dat de mentaliteit is veranderd hoe mensen uit het dorp naar dieren kijken. Wanneer een dier wordt gevonden, brengen zij het naar ons toe. Ze kunnen het dier ook in het water gooien en er niet naar omkijken. Beetje bij beetje hebben wij deze invloed erin gebracht. Het helpt ook dat onze kinderen naar de lokale school gaan omdat zij daar dingen uitleggen. Dat het niet nodig is om met een kattenpult op vogels te schieten bijvoorbeeld. Het helpt als je uitlegt wáarom iets beter is.’

Douwe: ‘Ik kijk vooral naar alle dieren die wij hebben een tweede kans hebben gegeven.’

Wat moet er nog veranderen?

Olivia: ‘Heb je even?’

Douwe: ‘Het woord ‘moeten’ klinkt zwaar. Het zou fijn zijn als de algemene kijk naar de dieren verandert, dat het humaner wordt. Je kunt Peru niet vergelijken met Nederland, waar men veel meer kan veroorloven.’

Olivia: ‘Het zou mooi zijn als we meer bos kunnen beschermen en dat de locals inzien dat kappen ten nadele van henzelf gaat. Er zijn al mensen die dat inzien, maar het snelle geld is te sterk. Het is daarom ook belangrijk dat wij hier blijven wonen. Er zijn zoveel projecten die zijn opgezet door buitenlanders met het idee dat de lokalen het gaan overnemen. Dit klinkt mooi, maar in de praktijk werkt dit vaak niet.’

Wat missen jullie het meest uit Nederland, wat jullie niet hadden verwacht?

Douwe: ‘Vrienden en familie. Dit wisten wij van te voren, maar de gevolgen van het gemis is groter dan we dachten.’

Olivia: ‘Ja, voor mij geldt dit ook. Wij hebben hier over nagedacht, maar niet diep genoeg. Het gemis dat de kinderen niet ergens heen kunnen gaan om te spelen en dat wij een keer met zijn tweeën zijn, bijvoorbeeld. We zijn op elkaar aangewezen en dat was in Nederland niet zo. Ook zijn we altijd aan het werk. Er is natuurlijk weekend, maar zodra er iets gebeurd dan hebben wij geen vrije tijd meer. Dit is altijd een onderbreking van ons privéleven.’

Douwe: ‘Het zijn ook de kleine dingen waaraan we worden herinnerd dat onze vrienden en familie niet in de buurt wonen. Ik kan niet naar hen toe met een vraag over de kinderen of zij dat ook zo ervaren.’

Olivia: ‘Ik vind het vooral de laatste jaren wat moeilijker, dat komt omdat ik ouder word. Ik wil niet terug naar Nederland, maar ik vind het jammer dat ik de kinderen van mijn familie niet zie opgroeien. Het is werk en leven samen en ik kan niet als ik een slechte dag heb een vriendin opbellen en een terrasje pakken. Dat heb ik moeten opgeven, maar als ik daar diep over nadenk is dat niet zo moeilijk.’

Stel er is een situatie waarbij jullie vier maanden per jaar met een gerust hart Esperanza Verde achter kunnen laten, om in Nederland te wonen. Zouden jullie dat doen?

Douwe: ‘Absoluut niet. Ik ga mij dood vervelen en ik ga de jungle toch niet omwisselen voor een stad?! Het bos, hier wil ik zijn. Het is leuk om familie te zien, maar na een tijdje ben je uitgepraat. Ik ga het leven hier en de dieren veel te erg missen. Daar wegen de leuke dingen uit Nederland niet tegenop.’

Olivia: ‘Twee maanden zou top zijn, maar langer niet. Om het jaar ga ik met de kinderen naar Nederland en het idee is nu dat ik zelfs ieder jaar ga. Een jaar alleen en een jaar met de kinderen. Dit is deels voor het werk omdat ik in Nederland organisatorische dingen beter kan regelen, maar ook deels omdat ik even alleen ben. Vier maanden vind ik te lang.’

Jullie leven op een eenvoudige manier zonder luxe, is dat een bewuste keuze?

Douwe: ‘Nee, it goes with the job. Wij zijn tevreden met wat wij hebben. Veel mensen vinden dit geen luxe, maar ik wel.’

Olivia: ‘In het begin leefden we écht primitief.’

Er is geen koelkast en geen wasmachine, veel mensen vinden dit juist primitief.

Olivia: ‘Klopt, maar daar wen je aan. Nu is het een keuze dat wij geen koelkast hebben, want het kan wel. Alleen wij zien het nut er niet van in.’

Douwe: ‘We hebben zolang zonder geleefd. Natuurlijk is het lekker om ijsblokjes te hebben of koud drinken voor de kinderen, maar om daar nou een koelkast voor te kopen. Daar wegen de kosten en het sjouwwerk niet tegenop. Alles wat hier is, hebben wij vanaf nul opgebouwd. Daarom voelt dit als luxe voor ons. Wij hebben stroom van zonnepanelen en we hebben stromend water. Een paar jaar geleden wasten we ons in de rivier en we haalden daar ons water vandaan. Nu kunnen we een kraan opendraaien!’

Is internet geen optie?

Olivia: ‘Dat is nog niet mogelijk en ik wil dat dan alleen voor de kliniek. Er komt een moment dat ergens een mast wordt opgezet. Ik zou dit jammer vinden en ik ga het dan ook veel drukker krijgen. Ik ga dan steeds mijn e-mail checken. Nu ga ik één keer in de week naar een dorp, dat is een uur rijden hier vandaan, om mijn mails te beantwoorden. Voor mij hoeft hier ook geen telefoon te komen. Veel vrijwilligers komen juist om even weg te zijn van alle communicatie. Heerlijk is dat!’

Leefden jullie in Nederland ook op deze manier?

Olivia: ‘We leefden wel heel zuinig. We hadden een hele oude magnetron en alles kochten we tweedehands.’

Douwe: ‘We draaiden ieder dubbeltje om. We gingen niet dagelijks naar de Albert Heijn voor boodschappen, trouwens daar moet je sowieso geen boodschappen halen!’

Olivia: ‘Op zaterdag ging ik naar de markt en ik kocht voor de hele week boodschappen. Alleen voor iets speciaals bezocht ik een duurdere supermarkt. Ook was ik één van de laatste met een mobiele telefoon. We hadden wel internet, geloof ik. Ik gaf weinig geld uit aan make-up en mijn kleding kocht ik tweedehands. Luxe was nooit belangrijk voor ons.’

Hoe zorgen jullie ervoor om zo duurzaam mogelijk te leven?

Olivia: ‘In Nederland worden vaak nieuwe spullen gekocht terwijl het nog goed is. Wij repareren alles. Het ziet er misschien niet meer zo mooi uit, maar het werkt. We gooien alleen iets weg wanneer het écht kapot is.  Als vrijwilligers vertrekken en zij laten tandpasta en shampoo achter, dan gebruiken wij dat.’

Douwe: ‘Je wordt gedwongen om duurzaam te leven. Eén keer in de week komen onze boodschappen en daar moet je het mee doen. We kunnen niet naar even naar de winkel gaan om nieuwe dingen te kopen.’

Olivia: ‘Het is belangrijk om netjes om te gaan met spullen. Het is vochtig en je moet alles schoonhouden. Ook het gebruik van gas beperken wij, alleen voor iets speciaals wordt het gebruikt. Gas is duur en het is veel sjouwwerk. Het vrijwilligershuis is een shopping mall voor mij. Vrijwilligers laten kleding achter waar een vlekje opzit, maar mensen in het dorp gebruiken de kleding om in te werken op de plantage. Ook voor mezelf neem ik soms kleding mee.’

De uitzending met Floortje is vaak bekeken, zijn jullie blij met hoe de uitzending is geworden?

Olivia: ‘Zeker, ik vind dat er een leuke uitzending van is gemaakt. Het geeft een goed beeld van hoe wij leven. Wij hebben trouwens de uitzending pas een jaar later gezien.’

Douwe: ‘Ik had graag meer van het project terug gezien in de aflevering. De makers waren meer geïnteresseerd in ons, als mens en familie, maar ik vind het werk dat wij doen veel interessanter. Het is moeilijk om in een korte tijd dit neer te zetten, ze zijn hier maar drie dagen geweest. Ik ben wel blij met het persoonlijke verhaal dat in beeld is gebracht.’

Wat heeft de uitzending opgeleverd voor Esperanza Verde?

Douwe: ‘Veel Nederlandse vrijwilligers.’

Olivia: ‘We hebben ontzettend veel donaties gekregen en daarmee hebben wij een nieuwe, ijzeren kooi voor de twee slingerapen gebouwd. Ik vind dat het programma de vrijwilligers goed voorbereid, ik ben erg positief over de mensen die door het programma hier naartoe komen.’

 De kooi voor de slingerapen die helaas niet meer vrijgelaten kunnen worden.

Dagelijks denk ik terug aan de tijd bij Esperanza Verde. Je kunt hier en hier blogs lezen die ik heb geschreven over deze plek. Het verhaal van Douwe en Olivia geeft mij extra motivatie om te doen wat ik écht leuk vind en dat je met hard werken er komt. Ook over het gebruik en de aanschaf van spullen ben ik gaan nadenken. Op korte termijn is het leuk om de nieuwste en mooiste spullen te hebben, maar waarom wil je dat? Wat voegt het toe? Douwe en Olivia leven op een sobere, duurzame manier maar zijn zo rijk met de natuur en de dieren dat ze niks anders nodig hebben.

Wil jij ook werken bij dit opvangcentrum? Via de website kom je makkelijk in contact komen en wie weet zit jij binnenkort in de jungle! De aflevering van Floortje Naar Het Einde Van De Wereld is echt een aanrader om een goed beeld te krijgen van het werk dat zij doen. Bekijk de aflevering hier terug. Wat ik allemaal uitspook in Amsterdam kun je volgen via Facebook en Instagram.