‘Wat is er mis met vis?’ Als beginnende veganist vond ik het lastig om vis te laten staan. Nu hoef ik echt geen vis meer op mijn bord, want steeds meer info komt boven water over de oceanen die worden leeggevist. Toch blijven veel mensen vis eten voor hun gezondheid. Ik leg uit waarom jij geen vis nodig hebt en wat nog meer redenen zijn waarom vis niet in de haak is.

‘Maar vissen hebben geen gevoel?’

Misschien is het omdat vissen niet schreeuwen als ze aan de haak worden geslagen of omdat ze zo glazig uit hun ogen kijken: lang werd gedacht dat vissen geen gevoel hadden. Mensen vinden het sneller zielig voor een koe of een varken als zij worden gedood, maar bij een vis niet (of minder). Vissen knuffelen niet zo lekker en daarom heb ik een lange tijd minder empathie voor deze beesten gevoeld. Dit is onterecht. Onderzoeken wijzen uit dat vissen pijn, angst en stress ervaren. Dit wordt veroorzaakt doordat tijdens de vangst vissen uit een net worden gestort. Door verdrukking en door gebrek aan water stikken zij. Het proces van stikken kan uren duren.

Kweekvissen leven letterlijk als haringen in een ton, omdat de bassins veel te klein zijn. De te kleine leefruimte veroorzaakt stress en de kans op ziekten is groter. Zalm en forel hebben vaak beschadigingen aan hun vin, dit komt door agressief gedrag en chronische stress. De methoden waarop kweekvissen worden gedood zijn afschuwelijk. Een voorbeeld hiervan is ‘doodkruipen’ waarop palingen aan hun einde komen. Mocht je hierover meer willen weten, dan kun je dit artikel lezen.

Lege oceanen in 2050

Een tijd terug kwam het veel in het nieuws: als we op dit tempo doorgaan met vissen zijn de oceanen voor 2050 leeg. Ik kon mij dit lastig voorstellen, maar nu ik weet dat ieder jaar 80 miljard (!!) kilo vis wordt gevangen voor consumptie kan ik dat wel. De jaarlijkse bijvangst ligt tussen de 30-35 miljard kilo. In 2016 verscheen een artikel van de Volkskrant dat wereldwijd veel meer vis wordt gevangen dan gemeld. Ieder jaar wordt ongeveer 30 miljard kilo vis illegaal gevangen. De blauwvis tonijn is net zo zeldzaam als de witte neushoorn. Toch vind ik het bizar dat dit minder bekend is. Niemand wil een stuk witte neushoorn vlees eten in een restaurant, maar als het gaat om tonijn wordt daar niet moeilijk over gedaan.

Naast de grote hoeveelheden vis die worden gevangen, vindt er nog meer schade plaats. Koraalriffen en mangrovebossen worden verwoest. Mangrovebossen zijn de kraamkamers van de zee en zonder deze veilige plekken komen de visseneitjes niet uit en dat zorgt voor minder vis in de zee. Het ecologische evenwicht wordt zwaar verstoord door de overbevissing. Veel dieren zijn afhankelijk van de zee en de dieren die er in leven. Zo zag ik gister een aflevering van Blue Planet die liet ziet dat Pagagaaiduikers (vogel) afhankelijk zijn van de vis in de zee. Op dit moment hebben zij het moeilijk om er steeds minder vis te vinden is. Dit geldt ook voor de blauwe vinvis en de ijsbeer.

Bijvangst

Tijdens het vissen worden er andere vissen mee gevangen. Deze bijvangst bestaat uit vissen en andere zeedieren die niet voor consumptie zijn. Dit zijn dolfijnen, haaien, schildpadden en andere zeezoogdieren. Ze worden met de netten mee gevist en vaak overleven zij dit niet. Dood worden de dieren terug de zee in gegooid. Vanaf 2019 mag dit niet meer en moeten de vissers al het vis aan land brengen. Keuringsdienst van Waarde kwam afgelopen donderdag met een aflevering over bijvangst. In deze aflevering gaan zij dieper op dit onderwerp in en word uitgelegd waarom het niet goed is dat alle vissen mee moeten naar land. Je kunt hier de aflevering terugkijken.

‘En vis met een keurmerk dan?’

Keurmerken doen weinig aan het gruwelijke lijden van de vis. Wel zijn deze keurmerken beter voor het milieu. Om overbevissing tegen te gaan is het MSC-keurmerk ontstaan. Dit keurmerk is voor wilde vis en vissers mogen dit keurmerk gebruiken als zij zich actief inzetten om de visstand op peil te houden. Een ander bekend keurmerk is het ASC-keurmerk voor kweekvis. De kweekvissen krijgen minder antibiotica, het voer is duurzamer en de arbeidsomstandigheden zijn beter voor het personeel. Feit blijft dat nog steeds de vissen worden gedood en daarom hoef ik ook geen vis met een keurmerk.

Omega 3 uit algen

Vis is gezond. Dit wordt al jaren gezegd en dat komt omdat vis omega 3 bevat. Wat veel mensen niet weten (ik ook niet) is dat vissen omega 3 uit algen halen. Waarom zou je vis eten wanneer je dit via de directe bron kan binnenkrijgen? Ik slik plantaardige omega 3 capsules en ook producten zoals lijnzaad(olie), walnoten en hennepzaad bevatten dit. Wel moeten deze producten door het lichaam worden omgezet waardoor het minder efficient is. Daarom is het goed om als vegan omega 3 bij te slikken.

Vis laten staan heeft nog een ander gezondheidsvoordeel, omdat de vis soms hoog concentraties zware metalen bevat. Door milieuverontreiniging kunnen vissen giftige stoffen bevatten zoals dioxine, PCB’s en kwik. Ook kweekvis kunnen schadelijke stoffen hebben. Dit komt omdat zij worden gevoerd met vismeel en visolie en omdat zij antibiotica krijgen toegediend.

Alternatieven voor vis

Dat vis niet in de haak is, mag duidelijk zijn. Toch heb ik in het begin moeite gehad om vis te laten staan. Bovengenoemde redenen zijn voor mij gelukkig belangrijk genoeg om geen vis te eten en ik heb inmiddels alternatieven gevonden. Deze vegan sushi bowl laat zien dat je prima sushi zonder vis kunt eten en steeds meer visvervangers kun je in de supermarkt halen. Benieuwd welke visalternatieven lekker zijn? Ik schreef daar dit artikel over. Ook ziltige producten zoals zeewier en nori geven een ‘vissige’ smaak aan gerechten.

Bronnen: Radboud Universiteit, Voedingscentrum, VeganChallenge, Keuringsdienst van Waarde, Vissenbescherming, Wakker Dier

Geen fijn artikel, maar ik kan de waarheid niet mooier maken. Ik hoop dat jij de vissen lekker in de zee laat zwemmen. Ik ben benieuwd hoe jij hierover denkt. Laat het hieronder in de comments weten of via Instagram en Facebook.